۲-۲-۴-۱- سیکل نیروگاه خورشیدی

نیروگاه خورشیدی شیراز شامل دو سیکل روغن و بخار (ترمودینامیکی) می‌باشد. سیکل روغن شامل مزرعه کلکتور، مخزن ذخیره گرما، مجموعه مبدلهای حرارتی و خطوط ارتباطی می‌باشد که وظیفه جمع‌ آوری انرژی خورشیدی و گرم کردن روغن را بعهده دارد. مزرعه کلکتور شامل ۴۸ کلکتور شلجمی خطی می‌باشد که در هشت مسیر موازی و در هر مسیر موازی و در هر مسیر ۶ کلکتور قرار دارد. کلکتورها دارای دهنه، فاصله کانونی و طولی به ترتیب برابر ۴/۳، ۸/۰ و ۲۵ متر می‌باشد و خورشید را در طول روز از شرق به غرب به طور اتوماتیک ردیابی می‌کند. در شرایط طراحی روغن با دبی Kg/s 74/13 با دمای ۲۳۱ درجه سانتیگراد به دمای ۲۷۵ درجه سانتیگراد تبدیل می‌شود. نوع مخزن ذخیره گرما از نوع ترموکلین می‌باشد.

در این نوع مخزن سیال سرد و گرم به خاطر اختلاف دانسیته مجموعاً در یک جا نگهداری می‌شود و سیال گرم به صورت لایه‌ای روی سیال سرد قرار می‌گیرد. این مخزن دارای قطر و ارتفاعی به ترتیب برابر ۳۳/۲ و ۷ متر می‌باشد. از این مخزن برای نگهداری انرژی مازاد جمع‌ آوری شده توسط مزرعه کلکتور استفاده می‌شود و در موقع لزوم با تخلیه آن برای تولید بخار بهره‌گیری می‌گردد. مبدلهای حرارتی شامل سه مبدل پیش گرم کن، تولیدکننده بخار اشباع و تولیدکننده بخار خشک می‌باشد. در این سه مبدل آب از حالت مایع به حالت بخار مافوق گرم تبدیل می‌شود. این مجموعه در شرایط طراحی آب با دبی Kg/s 71/0 را از دمای ۱۳۴ درجا سانتیگراد به بخار با دمای ۲۶۰ درجه سانتیگراد در فشار atm 24 تبدیل می‌کند. در مجموعه سیکل روغن لوله‌هایی هستند که جهت ارتباط قسمتهای مختلف سیکل استفاده شده است(معاونت پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۸۸).

۲-۲-۴-۲- آشنایی با نیروگاه خورشیدی حرارتی یزد

کشور جمهوری اسلامی ایران به لحاظ دارا بودن مناطق آفتاب‌خیز فراوان از قابلیت بالایی جهت استفاده از انرژی خورشیدی برخوردار است. مناسب‌ترین مناطق جهت احداث نیروگاه های حرارتی خورشیدی واقع در جنوب و مرکز کشور شامل استان‌های یزد، فارس، اصفهان و کرمان هستند که ‌بر اساس مطالعات امکان سنجی صورت گرفته، استان یزد برای احداث اولین نیروگاه خورشیدی از انواع سهموی انتخاب شد(حسنی و سینا، ۱۳۸۹).

۲-۳ – روش های قیمت گذاری

1. قیمت گذاری به روش هزینه تمام شده (قیمت حسابداری)

قیمت گذاری بر پایه هزینه تمام شده محصول، به دلیل آن که بر اساس اصول حسابداری صورت می‌گیرد به قیمت حسابداری معروف است. قیمت حسابداری بر پایه هزینه عوامل و نهاده های مورد استفاده در فرایند تولید، به علاوه هزینه های فروش و اداری، هم چنین درصدی بابت سود محاسبه می شود. ‌بنابرین‏، در این روش، میزان تقاضای جامعه برای کالاها، نقشی در تعیین قیمت ها ندارد. همچنین در قیمت های حسابداری هزینه های فرصت عو امل تولید در محاسبات منظور نمی شود(لاجوردی و محدث، ۱۳۸۸).

1. قیمت گذاری بر پایه میزان کار اجتماعی

در این روش، قیمت کالاها متاثر از میزان کار اجتماعی است که برای تولید آن ها صرف می شود. یعنی قیمت هر کالا به وسیله میزان کار اجتماعی لازم برای تولید آن کالا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و تمام عوامل تولید را می توان بر حسب مقدار میانگین واحد کار اجتماعی لازم اندازه گیری کرد. پس با توجه به قیمتی که برای واحد کار در نظر گرفته می شود، میتوان ارزش کالا را تعیین نمود. در این روش قیمت گذاری نظام بازار به طور کل مردود شناخته می شود و نظام قیمت گذاری به طور کلی در اختیار دولت قرار می‌گیرد. نمونه بارز این نوع قیمت گذاری در کشورهای سوسیالیستی به کار گرفته می شد که تجربه ای ناموفق بوده است(دینی، ۱۳۷۷).

1. محاسبه قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق (‌بر اساس بهای تمام شده)

بهای تمام شده کالا و خدمات مفهومی مالی است که برای دستیابی به آن با بهره گرفتن از روش های مرسوم و بر اساس اطلاعات متداول مالی مبادرت به شناسایی، بررسی، مقایسه و تجزیه و تحلیل عناصر هزینه، رفتار هزینه و علل آن نموده و نتایج حاصل می‌تواند مبنای مناسبی برای تصمیم گیری در خصوص تولید، فروش و. . . در اقتصاد باشد. برای بررسی بهای تمام شده برق ابتدا اطلاعات موثق مالی در زمینه تولید، انتقال، دیسپاچینگ، توزیع، خدمات، هزینه های اداری و فروش، هزینه های ناشی از اجرای مقررات، هزینه های مال ی و. . . جمع‌ آوری و سپس بر اساس این اطلاعات بهای تمام شده هر کیلووات محاسبه گردید(لاجوردی و محدث، ۱۳۸۸).

1. محاسبه قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق ‌بر اساس روش سازمان ملل در این روش بر اساس یکی از انتشارات بخش اقتصادی اجتماعی سازمان ملل بنام هزینه برق و تعرفه، قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق محاسبه می شود. مطابق روش فوق هزینه ها به دو بخش جاری و سرمایه ای تقسیم می شود، هزینه های جاری به دو گروه متغیر و ثابت تقسیم شده و هزینه تمام شده در بخش‌های تولید، انتقال و توزیع با توجه به سرشکن سایر هزینه ها محاسبه شد. با توجه به وضعیت مشترکین و برخی از خصوصیات مصرفی آن ها از قبیل بار، مصرف انرژی و تعداد مشترکین، هزینه تمام شده برای هر یک از بخش‌های مصرفی نیز محاسبه گردید. پس از محاسبه هزینه تمام شده جاری، هزینه تمام شده سرمایه ای نیز با احتساب بهره سرمایه و تعدیل نرخ ارز محاسبه شده است(لاجوردی و محدث، ۱۳۸۸).

۲-۴- هزینه های سربار

این هزینه ها معمولاً شامل هزینه های کارخانه به استناد هزینه های مواد مستقیم و کار مستقیم می‌باشد به عبارتی هزینه هایی که نمی‌توان آن ها را به سهولت به یک واحد محصول تخصیص داد و برای تخصیص این هزینه ها به محصول باید از فرایند تخصیص و تسهیم استفاده نموده مانند هزینه های مواد غیر مستقیم ، کار غیر مستقیم و سایر هزینه های ساخت. هزینه های مواد غیر مستقیم و کار غیر مستقیم مفهومی قابل هزینه‌ مواد مستقیم و کار مستقیم را دارند. برای هزینه های غیر مستقیم می‌توان به عنوان مثال هزینه‌ چسب و یا نخ مصرفی در تلوید کنش اشاره کرده و برای هر سه کار غیر مستقیم می‌توان به عنوان مثال به هزینه حقوق و مزایای سر کارگر و یا مدیر تولید و یا هزینه حقوق و مزایای انباردار ، نگهبان و… اشاره نمود. سایر هزینه های ساخت شامل کلیه هزینه های غیر مستقیم به جز مواد غیر مستقیم و کار غیر مستقیم می‌باشد مانند هزینه های تعمیرات و نگهداری ماشین آلات ، هزینه بیمه ماشین آلات کارخانه، هزینه سوخت کارخانه هزینه آب و برق و تلفن کارخانه و سایر هزینه های غیر مستقیم کارخانه. سربار به طور کلی به سه گروه عمده زیر تقسیم می‌گردد:

۱- سربار ساخت ۲- سربار اداری و تشکیلاتی ۳- سربار توزیع و فروش

از طرفی دمای محیطی که فرد در آن قرار گرفته مستقیما بر رفتارهای رویکردی اثرگذار است بدین معنا که در دماهای بسیار سرد یا بسیار گرم فرد تمایل به باقی ماندن در آن فضا را ندارد. یکی از متغیرهای این دسته بسیار مورد توجه بازاریابان و خرده فروشان است وآن معطر بودن فضای خرده فروشی است. البته در این مورد می بایست به فرهنگ هر کشور و گرایشات جمعی افراد توجه کرد.

ولی در مجموع ‌بر اساس پژوهش‍های مختلف ارتباط منطقی بین اجناس داخل فروشگاه و بوی داخل در افراد احساس خوبی ایجاد می‍کند. همچنین رایحه فروشگاه چنانچه با اجناس ارائه شده برای فروش در فروشگاه از نظر ماهیت یکسان نباشد(تفاوت داشته باشد) تاثیر منفی بر احساس مشتری از آن فروشگاه خواهد داشت(الن و بن^[۱۰۴]، ۱۹۹۹).

پخش موسیقی‍های مورد علاقه بازار هدف نیز یکی دیگر از متغیرهای مهم این دسته است. یالچ و اسپنبرگ(۱۹۸۸) بیان ‌می‌کنند که موسیقی بر احساس افراد اثرگذار است حتی اگر از آن اطلاع نداشته باشند یا به آن توجهی نکنند. ‌در مورد نورپردازی هم بیان ‌می‌شود که ‌در مورد فضاهای خرده فروشی بهتر است از نور زیاد ولی غیرمستقیم استفاده گردد(آرنی و کیم^[۱۰۵]، ۱۹۹۴).

در این تحقیق عوامل موزیک، رایحه، نورپردازی، کف پوش، دما، پاکیزگی و عدم استعمال دخانیات به عنوان عوامل محیطی فروشگاه در نظر گرفته شدند.

• • موزیک قادر به برانگیختن احساسات و واکنش‍های رفتاری در ‌مصرف کننده(ماتیلا و ویرتز^[۱۰۶]، ۲۰۰۱) در محیط خرده فروشی است(میلیمان^[۱۰۷]،۱۹۸۲؛ یالچ و اسپانگنبرگ^[۱۰۸]، ۱۹۹۰). یک موزیک متشکل ازسه بعد است، بعد فیزیکی، مایه احساسی و بعد ترجیحی(برنر^[۱۰۹]، ۱۹۹۰). احتمالاً ‌مصرف کننده در محیطی که آهنگ دلخواهش پخش ‌می‌شود در مقایسه با محیطی که آهنگ متناسب با سلیقه وی نیست، زمان بیشتری را صرف می‍کند(میلیمان،۱۹۸۲؛ یالچ و اسپانگنبرگ، ۱۹۹۰). موزیک همچنین به ‌مصرف کننده کمک می‍کند تا تنش‍ها را بهبود بخشد و اثرات مثبتی را خلق می‍کند(لام، ۲۰۰۰).

• • رایحه به سه بعد تقسیم شده است(لزوماًً مستقل از هم نیستند)، حالت احساسی رایحه، طبیعت تحریک‍کنندگی آن و شدت آن(اسپانگنبرگ و همکاران، ۱۹۹۶). محیط خوشبو با محیط غیرخوشبو متفاوت است، حتی زمانی که این رایحه از شیء بخصوصی ناشی نشده باشد اما در محیط وجود داشته باشد بر درک افراد از فروشگاه و محصولات تاثیرگذار است(ماتیلا و ویرتز، ۲۰۰۱). رایحه بر درک افراد از فروشگاه و محصولات مؤثر است(گولاس و بلاچ،۱۹۹۵). در گذشته، تحقیقات نشان داده است که ‌مصرف کنندگان واکنش مثبت‍تری را در محیط خوشبو نسبت به محیط غیرخوشبو از خود نشان ‌می‌دهند(ماتیلا و ویرتز، ۲۰۰۱). گولاس و بلاچ(۱۹۹۵) ‌به این نتیجه رسیدند که محیط خوشبو بر واکنش احساسی و رفتارهای خرید افراد تاثیرگذار است. زمانی که رایحه‍ی مطبوع در محیط فروشگاه جریان دارد نسبت به زمانی که رایحه‍ی نامطبوع در فروشگاه جریان دارد، ‌مصرف کننده تمایل به صرف زمان بیشتری در فروشگاه دارد و فروشگاه و کالاهایش را مثبت‍تر ارزیابی می‍کند(میشل و همکاران^[۱۱۰]، ۱۹۹۵؛ اسپانسبرگ و همکاران، ۱۹۹۶).

• نورپردازی درون فروشگاهی یک مؤلفه بسیار مهم از محیط است و اثرات آن بر رفتار ‌مصرف کننده ‌می‌تواند از طریق سطح انگیختگی که میان ‌مصرف کننده ایجاد می‍کند ارزیابی شود(محرابیان^[۱۱۱]، ۱۹۷۶). در یک محیط برانگیزاننده، ‌مصرف کننده تحریک به خرید ‌می‌شود در حالی که در یک محیط غیرانگیزاننده ‌مصرف کننده بی‍حال و خواب‍آلود ‌می‌شود(گیفورد^[۱۱۲]،۱۹۸۸). فروشگاه‍هایی که نورپردازی بالایی شده‍اند نسبت به فروشگاه‍های تاریک، تحریک‍کننده‍تر است و احتمال اتخاذ تصمیمات خرید آنی را افزایش ‌می‌دهد(بیرن^[۱۱۳]، ۱۹۶۹). خرده فروشان میزان زمانی که مشتریان برای خرید صرف ‌می‌کنند و حالت احساسی ‌مصرف کننده را با انتخاب سطح نورپردازی درون فروشگاهی تحت تاثیر قرار ‌می‌دهند(آرنی و کیم^[۱۱۴]، ۱۹۹۴).

هرچه ‌مصرف کننده زمان طولانی‍تری در یک فروشگاه صرف کند و احساس مثبت‍تری داشته باشد، احتمال اینکه واکنش آنی داشته باشند افزایش می‍یابد(شرمان و همکاران، ۱۹۹۷). ‌بنابرین‏ عوامل محیطی نظیر موزیک، رایحه و نورپردازی تصمیمات خرید یک ‌مصرف کننده را تحت تاثیر قرار ‌می‌دهد.

۲-۸-۱-۱-۲ عوامل طراحی فروشگاه

در تحقق حاضر عوامل طراحی فروشگاه عبارتند از:

• • رنگ بندی دیوارها و دکوراسیون ‌می‌تواند واکنش‍های زیستی غیرارادی به وجود آورد، واکنش‍های احساسی خاصی خلق کند و توجهات را جلب کند. بلیزی و همکاران^[۱۱۵](۱۹۸۳:۲۲)گرایش رنگ را به عنوان قدرت رنگ محرک بر جلب توجه در حین و بعد از نمایش این محرک معرفی کردند. خرده فروشان برای قراردادن ‌مصرف کنندگان در حالت خرید از رنگ استفاده ‌کرده‌اند. استفاده از رنگ‍های گرم مانند قرمز و زرد بسته‍بندی و رنگ‍های سرد مانند آبی و یاسی در دیوارها و زمینه توجه مشتری را جلب می‍کند(بلیزی و هایت^[۱۱۶]، ۱۹۹۲). در تحقیقات پیشین آشکار شده بود که رنگ‍های گرم به جلب مشتری و رنگ‍های سرد به ایجاد پاسخ مطلوب از سوی مشتری به فروشنده کمک می‍کند(لام، ۲۰۰۱)، ‌بنابرین‏ رنگ بر رفتار مشتری در فروشگاه تاثیرگذار است.

• • طراحی و تخصیص مناسب فضا و جایگذاری کالاها در جاهای مناسب وظیفه فروشگاه را نمایان می‍سازد(لایر، ۱۹۸۹:۴۲). مشخصات شرایط درون فروشگاهی(بلاچ و ریچینز، ۱۹۸۳) ممکن است علاقه نسبت به جنبه‍های متمایز محیط را افزایش دهد و در نتیجه منجر به جلب توجه مشتری گردد(آندرهیل^[۱۱۷]، ۱۹۹۹). متغیرهای مختلف طرح بندی طراحی فروشگاه نظیر مکان قفسه‍ها، مکان محصولات و نوع نمایش محصولات است(کلات و ویلت، ۱۹۶۹). آندرهیل(۱۹۹۹) بیان می‍دارد که غالب خریدهای ‌برنامه‌ریزی نشده در نتیجه ی لمس است و فروشندگان و بازاریابان می‍باسیتی محیطی را ایجاد کنند تا مشتری بتواند کالا را لمس نماید(پک و چیلدرز، ۲۰۰۶). متغیرهای طراحی فروشگاه مشتری را در جهت لمس و در نهایت افزایش احتمال خرید آنی تشویق ‌می‌کنند. کاکس(۱۹۶۴) دریافت که خرید آنی همچنین به میزان فضای قفسه‍ی اختصاص یافته به طبقه محصول بستگی دارد. به هر میزان که این فضا بیشتر باشد خرید آنی آن قلم افزایش خواهد یافت. نمایش مناسب محصول در فروشگاه حیاتی است. به هر میزان که نمایش محصولات بهتر باشد شانس برای خرید آنی ‌مصرف کننده بیشتر است(آبرات و گودی، ۱۹۹۰).

• • محل‍های مخصوص نگهداری کودکان از جمله عواملی است که در طراحی امروزه ‌فروشگاه‌ها مورد توجه قرار می‍گیرد. از آنجایی که خرید به عنوان فرآیندی فرح بخش معرفی شده است و خانواده‍ها در پی آن هستند، محل نگهداری کودکان در فروشگاه سبب ‌می‌شود تا والدین با خیالی آسوده به خرید خود بپردارند.

آبراهه خروجى از جنوب شرقى گنبد نمکى کوه نمکدان، حاصل نفوذ آب‌هاى سطحى محدوده بالادست که در بارندگى‌هاى فصلى، آبراهه‌هاى منتهى به حفره‌ها و کانال‌هاى زیرزمینى در گنبد نمکدان وارد محوطه غار شده و نهایتاًً از غار نمک به بیرون راه مى‌یابد و درصد زیادى از مواد نمکى را با خود به صورت محلول به بیرون راه مى‌‌دهد. در بستر خروجى این آبراهه، پهناى نمک ـ به ویژه در پایین دست ـ تشکیل مى‌شود. این نهشته‌هاى نمک قابل بهره‌بردارى است و ضمناً از جمله مناطق دیدنى قشم است.

ـ دیگر چشمه‌هاى جزیره قشم: در جاى‌جاى جزیره قشم چشمه‌هاى دیگرى یافت مى‌شود که البته هیچ یک از آن ها آب شیرین و قابل مصرف ندارند.

۳-۱۱ آب و هوا:

جزیره قشم بنابر موقعیت خاص جزیره ای خود دارای آب وهوای گرم ‌و مرطوب می‌باشد.ورود و اثرت سیستم های جریان های هوا در زمستان و تابستان به نظر می‌رسد از عوامل تعیین کننده در نوع آب وهوای این جزیره بشمار می‌آید.

۳-۱۱-۱ دما:

دما یکی از مهمترین عناصر آب وهوایی در مطالعات محیطی بوده ‌و کاربرد وسیعی در برنامه ریزی دارد.

۳-۱۱-۲ میانگین سالانه دمای حداقل و حداکثر:

میانگین دمای حداقل سالانه قشم برابر ۰۴/۲۲ درجه سانتی گراد می‌باشد.

میانگین دمای حداکثر سالانه در قشم ۵/۳۲ درجه سانتی گراد می‌باشد.

علت بالا رفتن میانگین دمای حداکثر در تابستان تغییر زاویه تابش خورشید در ‌نیم‌کره شمالی می‌باشد که در این زمان دما ‌در خلیج فارس و جزایر اطراف به بالاترین دمای حداکثر می‌رسد. (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۱۴)

۳-۱۱-۳ دمای حداکثر مطلق و حداقل مطلق:

دمای حداکثر مطلق در شهریور ماه که بالاترین درجه را برابر با ۰/۴۳ درجه سانتی گراد داشته و کمترین حداکثر مطلق در فصل زمستان،دی ماه برابر با ۶/۲۷ درجه سانتی گراد بوده است.

بیشترین دمای حداقل مطلق در طی دوره ی آماری سال ۱۳۸۶ برابربا ۶/۲۹ در مرداد ماه و ماکزیمم آن زمستان دی ماه ۲/۶ درجخ سانتی گراد می‌باشد.

میانگین دمای حداکثر مطلق ۰/۴۳ درجه سانتیگراد می‌باشد.

میانگین دمای حداقل مطلق ۲/۶ درجه سانتی گراد می‌رسد. (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۱۴)

۳-۱۱-۴ رژیم و جهت وزش بادها در قشم:

جهت عمومی بادها ‌در سواحل خلیج فارس شمال غرب و در سواحل عمان وتنگه هرمز به علت وزش بادهای موسمی در تابستان به جنوب شرق متمایل می شود.

علت وزش این بادها وجود منطقه فشار کم تابستانی در جنوب فلات ایران می‌باشد که در تابستان با انتقال منطقه کم فشار به خلیج فارس بادها عمدتاً به شمال و شمال شرقی متمایل می‌شوند.

۳-۱۱-۵ بادهای محلی قشم:

اطلاعات مربوط به باد در کرانه‌هاى جنوبى جزیره قشم نشان مى‌دهد که غلبه باد جنوب شرقى آشکار است. با وجود این، مشاهدات و مطالعات مربوط به باد نشان مى‌دهد که به دلیل شرایط توپوگرافى سرزمین اصلى و جزیره قشم، در منطقه شمال جزیره بادهایى از سمت شمال شرقى وجود دارند. بادهاى جزیره قشم به طور معمول ملایم هستند.

بادهاى محلى و با اهمیت جزیره عبارتند از:

ـ بادگاه: این باد از جانب ستاره (گاه) در هنگام صبح مى‌وزد و گاهى پدیدار شده و قدرت آن کم است.

ـ باد نشعى: از جهت شمال شرقى مى‌وزد و شدت آن نستباً زیاد و براى لنج‌ها و مسافران دریا خطرناک است. استمرار وزش این باد ۱، ۳، ۷، ۱۵ و به ندرت ۲۱ روز پیاپى است. این باد خشک و سرد است.

ـ باد قوسى: باد قوسى از بادهاى قدرتمندى است که در زمستان و همراه با بارندگى و از جهت شمال شرقى (متمایل به شرق) مى‌وزد.

ـ باد عیوقى: باد عیوقى در فصل زمستان و از جهت شمال شرقى (متمایل به شرق) یعنى از طرف هرمز مى‌وزد.

ـ باد سهیلى: این باد بیشتر از پاییز و از طرف سهیل مى‌وزد و از صبح تا ظهر مى‌دمد و خنک است.

ـ باد عقربى: این باد منشاء اقیانوس هند دارد و رطوبت هوا را به شدت افزایش مى‌دهد. شدت این باد نیز زیاد است.

ـ باد شمال: این باد دو نوع است یکى شمال تابستانى و دیگرى شمال زمستانی. این باد، هم در زمستان و در تابستان مى‌وزد و تقریباً دائمى و از بادهاى مزاحم است. باد شمال زمستانى را شمال‌خورى نیز مى‌گویند زیرا که از جانب خورهاى لافت مى‌وزد. باد شمال‌خورى بارندگى همراه ندارد و ابرها را از بین مى‌برد. باد شمالى تابستانى اکثراً در بهار مى‌وزد.

ـ باد مطلعى: مطلع به معنى شرق و جهت وزش آن نیز از شرق به طرف غرب است. شدت این باد نسبتاً زیاد بوده و بعضاً بارندگى نیز به همراه دارد.

ـ باد ایرانى: این باد در زمستان و به همراه بارندگى مى‌وزد. جهت وزش آن شمال شرقى است.

ـ باد بحرى: باد بحرى، نسیمى است که از جانب دریا و تدریجاً به باد شمال تبدیل مى‌شود

۳-۱۱-۶ بارندگی:

جهت محاسبه و رژیم بارندگی و تغییرات فصلی آن از آمار سالانه سال ۱۳۸۶ استفاده گردیده است.ارقام نشانگر این است که میانگین بارندگی ماهانه۹/۱۲۰ میلی لیتر است و میانگین سالانه بارندگی دریک روز ۵/۷۲ میلی متر می‌باشد.شروع بارندگی ها در جزیره قشم عمدتاً از آذر ماه بوده که تا فروردین ماه ادامه می‌یابد. (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۱۴)

۳-۱۱-۷رطوبت(نم) نسبی:

رطوبت نسبی قشم در تمام ماه های سال دارای میانگین بالاتر از ۵۰ درصد بوده است.

رطوبت نسبی سالانه در ساعت ۶:۳۰ ،۰/۷۸ درصد و در ساعت ۱۲:۳۰ ،۵/۵۹ درصد می‌رسد. (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۱۴)

۳-۱۲ جغرافیای سیاسی:

در سال۱۳۸۶ این شهرستان به سه بخش مرکزی و بخش شهاب و بخش هرمز ۷ دهستان تقسیم شده بود.

طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم ۶۴ شهر و روستا دارد . (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۵)

۳-۱۳ جغرافیای انسانی جزیره قشم:

۳-۱۳-۱ جمعیت:

بر اساس آمار سال ۱۳۸۶،جمعیت جزیره قشم ۲۵۳۲۰ نفر می‌باشد(سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۵۸)

۳-۱۳-۲ سطح سواد و آموزش:

تعداد ‌با سوادان بر حسب جنس در نقاط شهری و روستایی طبق سرشماری که در سال۱۳۸۶ انجام شد ‌به این ترتیب می‌باشد که تعداد کل مردان و زنان باسواد جزیره قشم ۷۸۰۱۳ نفر می‌باشند که از این تعداد ۴۲۱۵۹ نفر مرد و ۳۵۸۵۴ نفر زن می‌باشند.

در نقاط شهری تعدادکل جمعیت ‌با سوادان ۳۴۱۷۲ نفر می‌باشند که از این تعداد ۱۸۲۵۰ نفر مرد و ۱۵۹۲۲ نفر زن می‌باشند و در نقاط روستایی در کل ۴۳۸۲۲ نفر با سواد هستند که از این مقدار ۲۳۸۹۷ نفر مرد و ۱۹۹۲۵ نفر زن هستند. (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۳۸۱)

۳-۱۳-۳ بهداشت و درمان:

بر اساس آمار سال ۱۳۸۶،۱۱ مرکز بهداشتى و درمانى ، ۴۱ خانه بهداشت، ۳ آزمایشگاه، ۲ پرتونگاری، ۲ مرکز توانبخشی و ۵ داروخانه بوده است.

از مجموع ۴۳ پزشک، ۳۴ نفر پزشک عمومى، ۵ نفر پزشک متخصص ، ۴ نفر ‌دندان‌پزشک و۰ داروساز مى‏باشند. (سالنامه آماری استان هرمزگان،۱۳۸۶،۴۴۴،۴۴۵،۴۴۷،۴۵۰،۴۵۱،۴۵۲،۴۵۵)

۳-۱۳-۴ مهاجرت:

۹۹/۴۲۰۰۱/۰۶۱/۰۱

گروه۷۲/۱۵۲۴۱۷۰/۳۱۰۰۱/۰۵۴/۰۱خطا۳۵/۱۲۹۸۲۷

کل۰۰/۴۸۴۸۷۳۰

با توجه به جدول ۱۲-۴- نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری بین دو گروه بر روی نمرات تعدیل شدۀ متغیر اضطراب آشکار با و سطح معناداری ۰۰۱/۰ تفاوت معناداری را بین دو گروه در سطح ۹۹ درصد اطمینان نشان می‌دهد. (P>0.05).

میانگین تعدیل شده این متغیر در گروه آزمایش ۰۸/۳۱ و در گروه کنترل ۳۸/۴۵ بوده است که میانگین گروه آزمایش کمتر از گروه کنترل بوده است پس در نتیجه آموزش مؤلفه های تربیت جنسی در کاهش اضطراب آشکار دختران پاسۀ پنجم و ششم مؤثر بوده است.

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

دوره نوجوانی دوره ی پرتنش و بسیار مهمی در زندگی است؛ چرا که نه تنها جسم بلکه توان روانی نیز در طی این دوره ی حساس زندگی دچار تحول اساسی می شود و سازگاری با چنین تغییرات اساسی ، بر جسم و روان فشار می آورد. رشد جنسی در دوره نوجوانی ، یک معیار و شاخص مهم رشد در این مرحله از زندگی است . این معیار نشانه ای از بلوغ و تغییرات دیگری است که در این دوره رخ می‌دهد. همین تغییرات مهم و سریع در بسیاری از جنبه‌های رشد در سال های نوجوانی باعث شده است تا بسیاری از متخصصان این دوره را یک مرحله ی بی همتا در رشد تلقی کنند. آنچه مهم است توجه ‌به این نکته است که بسیاری از دختران یا اطلاع و آمادگی برای رویارویی با تغییرات بلوغ را ندارند یا گاهاً اطلاعات نامناسب در این باره کسب می‌کنند که باعث می شود فشارهای روانی گوناگونی را تجربه کنند و دچار مشکلات اضطرابی شوند، ‌بنابرین‏ اضطراب از پدیده‌های شایع این دوره است. تحقیقات نیز مؤید این مسئله هستند که یکی از عوامل ایجاد استرس و اضطراب در دوره ی نوجوانی بحران ناشی از تغییرات دوره بلوغ می‌باشد. با توجه به اهمیت رشد جنسی به عنوان یک جنبه ی مهم تغییرات دوره بلوغ و ضرورت آموزش مناسب به نوجوانان در این زمینه ، هدف محقق در این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش مؤلفه‌ های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب دختران در آستانه ی ورود ‌به این دوره بود. محقق طی ۶ جلسه مؤلفه‌ های تربیت جنسی را که با توجه به شرایط فرهنگی کشورمان از جدول راهنمای بین‌المللی تربیت جنسی یونسکو استخراج کرده بود به مادران گروه نمونه آموزش داد و نتایج تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش نشان دهنده موارد زیر بود:

فرضیه اصلی پژوهش:

آموزش مؤلفه‌ های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب دختران پایه پنجم و ششم مؤثر است.

طبق یافته های پژوهش انجام شده و با توجه به جدول۶-۴ نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری با و سطح معناداری ۰۰۱/۰ تفاوت معناداری را بین دو گروه با ۹۹ در صد اطمینان نشان می‌دهد. (P<0.01). میانگین تعدیل شدۀ این متغیر در گروه آزمایش ۶۷/۶۴ و در گروه کنترل ۶۶/۸۹ بود که گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل عمل ‌کرده‌است. ‌بنابرین‏ می توان نتیجه گرفت که فرضیه اصلی پژوهش تأیید شده و فرضیه صفر رد می شود و بر این اساس آموزش مؤلفه‌ های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب دختران پایه پنجم و ششم مؤثر است. نتیجه این پژوهش با نتایج تحقیقات ونلاس و همکاران ( ۱۹۸۳ ) که گزارش کرده‌اند تربیت جنسی با شیوه های متفاوت بر کاهش اضطراب تاثیر گذار است ، همسو می‌باشد. با توجه به تعریف کلی که از اضطراب در این پژوهش ارائه شد با در نظر گرفتن این نکته که اضطراب دارای مؤلفه‌ های جسمانی، شناختی و رفتاری است به نظر می‌رسد که در بُعد شناختی تاثیر آموزش های این تحقیق بر رفتار و تعاملات مادران با دخترانشان باعث کاهش نگرانی ها ، افکار فاجعه سازی و تکانه های ذهنی نوجوانان شده باشد. طبق نظریه روانشناسان انسان گرا اضطراب حاصل عدم خود پذیری فرد است ، در این پژوهش مادران آموزش دیدند که توضیحاتی ‌در مورد تغییرات معمول دوره بلوغ به فرزندانشان ارائه دهند که احتمالا این تعاملات آن ها با فرزندانشان باعث شده که نوجوانان تغییرات را به عنوان پدیده ای عمومی و همگانی پذیرفته و به نوعی به خود پذیری بیشتر آن ها بیانجامد که می‌تواند در کاهش میزان اضطراب آن ها مؤثر بوده باشد. بر طبق نظریات شناختی موقعیتهایی که برای فرد قابل پیش‌بینی و قابل کنترل نباشند به احتمال بیشتری باعث ایجاد اضطراب در او می‌شوند. در این پژوهش مادران آموختند که ‌در مورد تغییرات دوره بلوغ با دخترانشان صحبت کرده و برای آن ها از کلیات این تغییرات و چگونگی برخورد با آن ها توضیح دهند . احتمال دارد این آگاهی باعث کاهش نگرانی دختران در مواجهه با این تغییرات و به نوعی حس کنترل گری بیشتر شده باشد که این ها به نوبه خود می‌توانند در کاهش اضطراب تاثیر گذار باشند.

فرضیه فرعی اول :

آموزش مؤلفه‌ های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب صفت ( پنهان ) دختران پایه پنجم و ششم مؤثر است.

مطابق یافته های پژوهش در جدول ۹-۴- نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری با و سطح معناداری ۰۰۲/۰ تفاوت معناداری را بین دو گروه با ۹۹ در صد اطمینان نشان می‌دهد. (P<0.01). میانگین تعدیل شدۀ این متغیر در گروه آزمایش ۶۸/۳۳ و در گروه کنترل ۱۸/۴۴ بود که گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل عمل ‌کرده‌است. ‌بنابرین‏ می توان نتیجه گرفت که آموزش مؤلفه‌ های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب صفت ( پنهان ) دختران پایه پنجم و ششم مؤثر است. با توجه به اینکه اسپیلبرگر اضطراب صفت را آمادگی فرد برای مضطرب شدن در مواقع تهدید می‌داند ، به نظر می‌رسد که در این پژوهش آموزش مادران در غیر تهدید آمیز بودن و رخدادی طبیعی توصیف کردن تغییرات جسمی و روانی دوره بلوغ در کاهش اضطراب صفت ( پنهان ) نوجوانان مؤثر بوده است.

فرضیه فرعی دوم :

آموزش مؤلفه‌ های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب حالت ( آشکار ) دختران پایه پنجم و ششم مؤثر است.

مطابق یافته های پژوهش در جدول ۱۲-۴- نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری با و سطح معناداری ۰۰۱/۰ تفاوت معناداری را بین دو گروه در سطح ۹۹ درصد اطمینان نشان می‌دهد. (P>0.05). میانگین تعدیل شده این متغیر در گروه آزمایش ۰۸/۳۱ و در گروه کنترل ۳۸/۴۵ بوده است که میانگین گروه آزمایش کمتر از گروه کنترل بوده است ‌بنابرین‏ می توان نتیجه گرفت آموزش مؤلفه های تربیت جنسی در کاهش اضطراب آشکار دختران پاسۀ پنجم و ششم مؤثر بوده است. اسپیلبرگر اضطراب حالت ( آشکار ) را گونه ای هیجان همراه با ترس از قرار گرفتن در موقعیتی خاص و در مواجهه با رویدادی جدید معرفی می‌کند. با توجه به اینکه مادران این پژوهش آموزش دیدند که تغییرات دوره بلوغ را با ایجاد ارتباط صمیمانه برای دخترانشان توضیح دهند و از نگرانی های آن ها ‌در مورد اتفاقات این دوره بکاهند ، به نظر می‌رسد این ارتباط باعث کاهش نگرانی و ترس نوجوانان شده و در کاهش اضطراب حالت ( آشکار) آن ها مؤثر بوده است.

نتیجه گیری

در هزاره سوم ، پیشرفت وتوسعه سازمان ها و مؤسسات در گرو دسترسی به اطلاعات دقیق تر و با کیفیت بهتر و نیز ارتقاء سطح دانش ، مهارت و رفتار مطلوب منابع انسانی می‌باشد . در این اثنا که پدیده انفجار اطلاعات پیش رو است و مدیران منابع انسانی اغلب با کمبود اطلاعات دسته بندی شده روبه رو می‌شوند نیاز به سیستم اطلاعات منابع انسانی جلوه گر شده است تا حفظ و بهبود کیفیت اطلاعات ، داده های مورد نیاز را از دریای بیکران ، دسته بندی کرده و در اختیار مدیران قرار دهد (شیروانی و همکاران ، ۱۳۸۸ : ۱).

مشخص ساختن سیستم اطلاعاتی منابع انسانی نخستین و مهمترین گام رهیافت موفقیت آمیز مدیریت نیروی انسانی است. به عقیده بنیسون اطلاعات را باید به منزله کلید استراتژی در برنامه ریزی نیروی انسانی دانست. موجودی نیروی انسانی، تقاضا و عرضه آن در آینده را می توان به وسیله سیستم اطلاعات منابع انسانی تعیین کرد (بنیسون^[۱۸] ،ترجمه جباری ،۱۳۸۵: ۴۵).

اگر چه امروزه برای سازمآن ها غیرممکن است که دانش خود را بدون استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی قابل نفوذ نمایند؛ اما همواره این انتظار از مدیران می رود که پیش از هر چیز دیگری از مهارت‌های ضروری مدیریت برخوردار باشند و مذاکرات و ارتباطات مبتنی بر شبکه را پا به پای ارتباطات چهره به چهره به پیش ببرند(براتون^[۱۹] ، ۲۰۰۱ : ۸۹) .

در چنین فضایی که رقابت رمز بقا و ماندگاری است سازمان ها سیستم کارامد اطلاعات منابع انسانی و عملکرد مناسب آن به عنوان سلاحی رقابتی در پدید آوردن فرصت ها و غلبه بر تهدیدات برای سازمان ها است و در عین حال یک مزیت نسبی و چراغ راه مدیران به حساب می‌آید (آسافو^[۲۰] ، ترجمه هاشمی فر ، ۱۳۸۶ :۲).

استقرار این سیستم مدیران سازمان را در هر سطح تصمیم گیری مجهز به اطلاعات مورد نیاز کرده و آن ها را قادر می‌سازد تا درباره استراتژیک ترین منبع تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند . طراحی دقیق این سیستم نیز نیاز به بسط و انطباق عملی هر کدام از اجزاء اشاره شده با شرایط کاری سازمان دارد . که در این راه می توان با بهره گیری از متخصصان تحلیل و ایجاد سیستم اطلاعاتی را در قالب کارگروهی سیستم مناسبی را ایجاد کرد (علوی ، ۱۳۸۹: ۴۵).

گسترش فعالیت ها و وظایف مدیران در قلمرو مدیریت منابع انسانی و تعامل مستمر بین این فعالیت ها و لزوم طرح ریزی های هماهنگ در جذب ، بهسازی ، نگهداری و کاربرد مؤثر منابع انسانی به عنوان مهمترین منبع استراتژیک هر سازمان ، ایجاد سیستم اطلاعات منابع انسانی و به روز نگه داشتن اطلاعات این سیستم را در سازمان های بزرگ ضروری ساخته است ( میر سپاسی ، ۱۳۸۲ :۶۹) .

برپایی‌ یک‌ سیستم‌ اطلاعات‌ منابع‌ انسانی، حداقل‌ با یکی‌ از سه‌ علت‌ زیر توجیه‌ می‌شود( استون^[۲۱] ، ۱۹۹۸ ):
۱- رقابت‌گرایی: سیستم‌ اطلاعات‌ منابع‌ انسانی، قادر است‌ تا کارایی‌ فعالیت‌های‌ منابع‌ انسانی، و از آنجا کارایی‌کل‌سازمان‌رابالابرد.
۲- تنوع‌ کارکردی‌ با داده های‌ منابع‌ انسانی: این‌ سیستم‌ می‌تواند انواع‌ گزارش های‌ لازم‌ را از وضعیت‌ منابع‌ انسانی‌ سازمان‌ فراهم‌ سازد. این‌ گزارش‌ها امکان‌ تصمیم‌گیری‌ آگاهانه‌تر و مطمئن‌تر را برای‌ مدیران‌ منابع‌ انسانی‌فراهم‌آورده‌است.
۳- تغییر جایگاه‌ مدیریت‌ منابع‌ انسانی: یک‌ سیستم‌ اطلاعات‌ تاحد زیادی‌ جایگاه‌ و توجه‌ مدیریت‌ منابع‌ انسانی‌ را از پردازشگر صرف‌ ‌تراکنش‌ها به‌ سوی‌ مدیریت‌ استراتژیک‌ منابع‌ انسانی‌ رهنمون‌ می‌سازد. این‌ سیستم ها باعث‌ شده‌اند تا وقت‌ مدیران‌ منابع‌ انسانی، در مقایسه‌ با قبل، صرف‌ فعالیت هایی‌ بهره‌افزاتر و استراتژیک‌تر شود.

باید توجه داشت که هدف سیستم های اطلاعات منابع انسانی برنامه ریزی برای سازمان نیست، بلکه سازمان و مدیریت را در برنامه ریزی نیروی انسانی کمک می‌کنند(آسافو ،ترجمه هاشمی فر،۱۳۸۶:۲).

در هزاره سوم ، پیشرفت و توسعه سازمان ها و مؤسسات در گرو دسترسی به اطلاعات دقیق تر و با کیفیت بهتر م نیز ارتقاع سطح دانش ، مهارت و رفتار مطلوب منابع انسانی می‌باشد . در این اثنا که پدیده انفجار اطلاعات پیش رو است و مدیریان منابع انسانی اغلب با کمبود اطلاعات دسته بندی شده روبه رو می‌شوند نیاز به سیستم های اطلاعات منابع انسانی جلوه گر شده است تا با حفظ و بهبود کیفیت اطلاعات داده های مورد نیاز را از دریای بیکران ، دسته بندی کرده در اختیار مدیران قرار دهد ( شیروانی و همکاران،۱:۱۳۸۸ ).

یکی از مهمترین وظایف مدیریت منابع انسانی برنامه ریزی نیروی انسانی است. مدیریت منابع انسانی ازطریق برنامه ریزی کارآمد و اثربخش می‌تواند حجم و ترکیب نیروی انسانی مورد نیاز برای آینده را فراهم ساخته و یا توانایی‌های نیروهای موجود را ارتقا بخشد. از این رو برای تداوم موجودیت سازمان و حصول به اهداف آن برنامه ریزی نیروی انسانی باید از اولویت بالایی برخوردار باشد. باید توجه داشت برنامه ریزی مؤثر و کارآمدنیروی انسانی و اصولاً هر نوع برنامه ریزی به اطلاعات، به خصوص اطلاعات پردازش شده نیاز دارد (کیانی،۲۰۰۳).