۲) فرهنگ همکاری با دیگران: مدیریت بخش­های دیگری از فرهنگ سازمانی را مورد توجه قرار می­دهد که شامل ارزش­ها، هنجارها و رفتارهای پذیرفته شده در داخل سازمان ‌می‌باشد که خلاقیت سازمانی را تسهیل می­ کند.

 

۳) پیچیدگی ساختاری: مدیریت الگوهایی از ساختار را مورد توجه قرار می­دهد که یک سازمان به کار ‌می‌گیرد تا اجرای خلاقیت سازمانی را تسهیل بخشد

 

۴) فاصله بین قدرتها در سازمان: مدیریت توزیع و رسمی­سازی قدرت تحت ساختار سلسله مراتبی را مورد توجه قرار می­دهد.

 

۵) تعهد و رهبری مدیریت: مدیریت خصوصیات، توانایی­ ها و رفتارهای مدیریتی که مدیریت خلاقیت را هدایت می­ کند مورد بررسی قرار می­دهد.

 

۶) قابلیت و رفتار کارکنان: مدیریت عناصر ضروری برای کارکنان را از لحاظ خصائص، توانایی­ ها، رفتارها، تعهد و رضایت شغلی را مورد توجه قرار داده که نتیجه آن در خلاقیت سازمانی مشخص می­گردد.

۷) توسعه استراتژی برای خلاقیت: مدیریت سمت و سوی استراتژی خلاقیت را مورد بررسی قرار می­دهد که خلاقیت سازمانی را تسهیل می­بخشد.

 

۸) موضع استراتژی برای خلاقیت: مدیریت اجرای کارا و مؤثر استراتژی­ های متناظر در خلاقیت سازمانی را مورد توجه قرار می­دهد.

 

۹) مکانیزمی برای مدیریت منابع: مدیریت جمع‌ آوری منابعی را مورد توجه قرار می­دهد که خلاقیت سازمانی را تسهیل می­بخشد.

 

۱۰) مکانیزمی برای تصدیق و تعیین حد تغییرات مجاز برای خلاقیت: مدیریت یک سیستم تصدیق و پاداش دادن را همراه با دامنه تغییرات مجاز برای ابهام، خطا و تعارض در ارتباط با خلاقیت سازمانی مورد بررسی قرار می­دهد.

 

۱۱) مکانیزمی برای توسعه مستمر: مدیریت مکانیزم­ های توسعه و بازبینی برای پروژه­ های پیشین و پروژه های جاری را که در خلاقیت سازمانی تاثیرگذار است، مورد بررسی قرار می­دهد.

 

۱۲) توسعه دانش داخلی: مدیریت توسعه و اکتشاف دانش تولید شده داخلی را برای خلاقیت سازمانی مورد توجه قرار می­دهد.

 

۱۳) تبادل و کشف دانش خارجی: مدیریت اطلاعات خارجی تاثیرگذار بر خلاقیت سازمانی مرتبط با رقابت، بازار، اکتشاف و نقل و انتقال تکنولوژی را مورد توجه قرار می­دهد.

 

۱۴) یادگیری سازمانی: مدیریت مکانیزم های یادگیری و تحصیل را در ارتباط با خلاقیت سازمانی مورد بررسی قرار می­دهد.

 

۱۵) استفاده و نقل و انتقال دانش: مدیریت مکانیزم انتقال و استفاده از دانش را در خلاقیت سازمانی بررسی می­ کند.

 

۱۶) جمع ­آوری دانش: مدیریت مکانیزم ذخیره سازی دانش را در حین جریان اطلاعات و تکنولوژی، و تاثیر آن را بر خلاقیت سازمانی مورد توجه قرار می­دهد (حسن بیگی، ۱۳۸۹، صص ۳۶ و ۳۷)

 

در نهایت ، یادآوری چند نکته برای ایجاد محیطی مناسب در سازمان ، به منظور آفرینش و انتقال اطلاعات و اندیشه‌های جدید، پیشنهاد می­ شود:

 

1. 1. آمادگی شنیدن اندیشه­ های جدید ، توجه به موقع به همه ی پیشنهادها ،استقبال از پیشنهادهای بنا شده بر پایه ی تغییر شرایط موجود ،آگاه کردن بی درنگ افراد و ارائه دهنده اندیشه ها از جریان کار بر روی اندیشه با اعمال فرایند قبول یا رد؛

 

1. 1. وقت دادن به خلاقیت ، رفع آفت روزمره در کارها، تخصیص زمان اندیشیدن برای تفحص درباره افکار جدید، رفع مزاحمت در هنگام تفکر و تدبر؛

 

1. 1. سپردن پیشنهادهای ارائه شده برای بهبود و بهسازی نظام به طور مستقیم به کمیته­ای ویژه به بیان دیگر میان بر زدن سلسله مراتب عادی؛ و بازنگری همه پیشنهادها در آن کمیته ویژه ی برخوردار از صلاحیت فنی؛

 

1. 1. استفاده از برگه ی استانداردی که حتی الامکان تسلیم کننده ی اندیشه را از اینکه لازم است چه اطلاعاتی در باره ی اندیشه کسب شود ، آگاه کند؛ به گونه ­ای که نگرانی ‌در مورد بهترین راه ارائه خلاق از میان برود.

 

1. 1. مقامات ارشد باید مشوق ترویج خلاقیت در کارکنان زیردست خود باشند وسپس برای بازده هر خلاقیتی پاداشی در نظر بگیرند، این پاداش باید میزان مناسبی داشته باشد.

 

1. 1. ارائه اندیشه‌های ناموفق نباید موجب هیچ گونه جریمه و تأثیر منفی شود و باید در پیشنهاد دهندگان این فکر به وجود آید که سازمان به وجودشان نیازمند است.

 

1. ایجاد واحدها یا ‌گروه‌های مخصوص خلاقیت و ابتکار از جمله واحد تحقیق و توسعه ؛ و بالاخره اینکه ایجاد محیط خلاق نیازمند ارتباط حمایت آمیز دو جانبه ،نه مناسبات رفابت آمیز، میان فرادست و کارکنان فرودست است.

(سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور،«‌فصل‌نامه تحول اداری»، دوره ششم، اسفند۱۳۷۹،شماره های ۳۰و۲۹،ص۶-۱۰)

 

۲-۲۰-۲-۲- ساختار خلاق

 

یکی از مهمترین عوامل تسهیل و تقویت توان خلاقیت و نوآوری در سازمان ساختارمتناسب با اهداف است.

 

ساختار سازمانی راه و شیوه­ای است که به وسیله آن فعالیت­های سازمانی ، تقسیم، سازماندهی و هماهنگ می­شوند. سازمان ها ساختارهایی را به وجود می ­آورند تا فعالیت­های عوامل انجام کار را هماهنگ کرده و اعمال اعضاء را کنترل کنند. دو پژوهشگر سازمانی به نام­های برونر و استاکر با بررسی ویژگی­ها و متغیرهای ساختاری دو نوع ساختار سازمانی را شناسایی کرده ­اند. آن­ها یک نوع ساختار «مکانیکی» شناسایی کردند که با نوع آرمانی دیوان سالاری(دبوکراسی) شباهت زیادی دارد و نوع دیگر آن را «ارگانیک» نامیدند که تقریبا نقطه مقابل این ساختار است. (صادقی ،۱۳۸۶) ویژگی­ها و اشکال ساختارهای سازمانی را به وضوح در جدول زیر ترسیم نموده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نوع ساختار

 

ویژگی­های ساختار

مکانیکی ارگانیکی شرح وظایف

 

ارتباطات

 

رسمیت

 

نفوذ

 

سیستم تصمیم گیری

 

پراکندگی واحدها در سطح افقی

 

هرم سازمانی

بدون انعطاف

 

عمودی و رسمی

 

زیاد

 

اختیار

 

متمرکز

 

زیاد

 

بلند

منعطف

 

همه جانبه و غیر رسمی

 

کم

 

مهارت و خبرگی

 

غیر متمرکز

 

اندک

 

تخت

 

 

جدول مقایسه ساختارهای مکانیکی و ارگانیکی

 

از ویژگی­های سازمان خلاق­، ساختار متغیر است. در شرایط نوآوری و خلاقیت، ساختارهای پویا و ارگانیکی موثرتر است، زیرا در این نوع ساختار نظام کنترلی کمتر حاکم است و افراد ،آزادی عمل بیشتری دارند. ویژگی بعدی، انعطاف پذیری واحدهای خلاق در سازمان است، که باید از یک ساختار ارگانیک برخوردار باشند. در ساختار سازمانی منعطف و تحول پذیر ، تبادل اطلاعات به راحتی انجام می­ شود و افراد در فرایند تصمیم سازی مشارکت دارند.امروزه برای رویارویی با مشکلات، ساختارهایی مانند: ساختار پروژه­ای، ساختار ماتریسی، ساختار مولکولی، و ساختار ادهوکراسی به وجود آمده اند که از ماهیت انعطاف پذیر بر پروژه یا زمان برخوردار هستند.